Knoalsterschrievers.com 

Harry Töben

hatoben@online.nl

 Verschenen boeken van Harry Töben:

2001  Koninginnenteelt in Lemmer        

         Een boek voor bijenhouders

                  ISBN: 90-90-14717-9

             2008          Van Onder De Pedde

          Verhalenbundel in het Gronings

                   ISBN: 978-90-812937-1-6

 2010  HARM DAVIDS SCHIPPER VAN DE JATRIE 

       De geschiedenis van schippersfamilie Davids. Over de binnenvaart in Zuid-Oost Groningen.

         ISBN/EAN:  978-90-812937-2-3

2015 Tweede druk is verschenen

2011  LIEK ACHTER DE BADDE 

          Misdaadroman in het Gronings

          ISBN/EAN:  978-90812937-3-0

 2012   Jazz op 'e Lemmer 

          De geschiedenis van de jazzclub en jazzfestivals in Lemmer (1980-1997)

          ISBN/EAN:  978-90-812937-0-9

 2014 Alles over t Knoalster Grunnegs

Essay over de Grunneger toal in de Knoalstreek

         ISBN/EAN 978-90-812937-4-7 

2014 Mie&Gittje-Ik&Geertje

Roman/verhalenbundel in het Gronings en in het Nederlands

      ISBN/EAN 978-90-812937-5-4

Alle bouken binnen te koop in de boukwinkels in stad en pervinzie Grunnen. Ook kinnen je ze bie mie kopen. Stuur mie n mailtje hatoben@online.nl en joe kriegen bericht van mie weerom.

                                                                                                                                   Dit boek is uitverkocht

 De presentatie van mijn nieuwste boek was op op 20 november 2014

Het eerste exemplaar is aangeboden aan de heer Bote Wilpstra, gedeputeerde van cultuur van de provincie Groningen.

Het boek heeft als titel Mie&Gittje-Ik&Geertje. Het bestaat uit 16 hoofdstukken/verhalen. Ik heb het eerst geschreven in het Gronings en daarna vertaald in het Nederlands.

Het is voor het eerst in de Groninger literatuur dat er een boek is verschenen met zowel de Groningse tekst als de Nederlandse tekst in één omslag.

Als dank voor het in ontvangst nemen van het eerste exemplaar van mijn boek geef ik de gedeputeerde een kruik ANIMO (Altijd Nuchter Is Maar Onzin) zelfgestookte beerenburg. Leonieke Vermeer, mijn overbuurvrouw, speelde tussen de bedrijven door jazzy piano. Mijn beide dochters Inez (r) en Harriët, aan wie ik dit boek heb opgedragen, waren "stralend" aanwezig. 

Foto boven VLNR Vriend Douwe, vriendin Romkje, broers Ton en              VLNR Schoonzoon Freddy, vrienden Maarten en Irma

Jan maakten gebruik van mijn consumptiebonnen. 

  Gedeputeerde Bote Wilpstra noemt mij een schrijver die helemaal zijn eigen gang gaat.

  Signeren hoort er bij.

Op de rug gezien Marco, ik en Ton

 Maarten kan niet wachten tot hij thuis is en begint alvast te lezen.

 Tot dan verschenen boeken. Mie&Gittje - Ik&Geertje komt daar vanavond bij.

    Zo, nog even een ontspannen praatje met de gedeputeerd tot besluit. 

Over mien Knoalster Grunnegs
Der hebben in de loop der tied verschaiden mìnsen, dij in de Knoalstreek geboren binnen of der n zetje woond hebben, teneelstukken, poëzie en/of proza in t Grunnegs schreven. Op dizze bladziede staait wat over de belangriekste "Knoalster" schrievers. Op t heden bin ik, jammer genog, d'ainegste schriever dij zuch bekommert om te schrieven in de toal zo as dat vandoage aan de dag proat wordt in de Knoalstreek. Onder de titel "Over t Knoalster Grun-negs" van dizze website, heb k in t Nederlands mien mainen schreven over de toal van de Knoalstreek. In de baaide bouken dij k, tot nou tou, in t Grunnegs schreven heb, heb k mien uterste best doan om zo geef meugelek in t Knoalsters te schrieven. t Eerste bouk was de verhoalenbundel VAN ONDER DE PEDDE (2008). Mit dit bouk heb k t Knoalster Grunnegs, as schrieftoal, zo goud meugelek op poten zet. Van mìnsen uut de Knoalstreek, dij mien bouk lezen hebben, kreeg k te heuren dat ze bliede wazzen dat ter in heur aigen toal schreven wuir. t Was veur mie n reden te meer, om der mit deur te goan. Bie t schrieven van mijn twijde bouk in t Grunnegs, heb k rekenschop holden mit wat andern van mien Knoalster spellen zeden. k Heb nog es goud noar sommege woorden keken en goud luusterd noar de uutsproak van dij woorden zo as k dij heurde in mien geboortestreek. Woar dat neudeg was, heb k doarom de spellen van sommege woorden in mien twijde bouk, LIEK ACHTER DE BADDE (2011), aanpaasd. In 2014 heb k n essay schreven over t Knoalster Grunnegs. Dizze is noakeken deur prof. dr. Siemon Reker hoogleroar Gunneger toal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zo is t Knoalster Grunnegs op t heden vast legd. t Is te hopen dat ter meer schrievers kommen dij zuch, mit mie, inzetten willen veur t Knoalster Grunnegs.

Mien nèste bouk is in november 2014 verschenen. t Is n verhoalenbundel/roman dat uut 16 hoofdstukken/verhoalen bestaait. k Heb t eerst in t Grunnegs schreven en toun vertoald in t Nederlands. Baaide versies heb k in ain omslag onderbrocht.

Harry Töben.   

  Jan J. Boer

Jan Jacob Boer is geboren in Dale (Wildervanksterdallen). Hai het woont in Alteveer, Ontswedde, Stadsknoal, Veendam en Ommelanderwieke.

Over t Knoalster Grunnegs van Jan J. Boer
Ik mog hom in 2008 t eerste exemploar van mien bouk VAN ONDER DE PEDDE aanbaiden. k Vruig hom toun of e  destieds ook noadocht haar over t bruken van t Knoalsters as schrieftoal. Hai zee: "Doar heb k nooit over noadocht. k Schreef gewoon in de toal zo as dat proat wui woar wie woonden". Hai vond t wel biezunder dat ik eerst mit t spellen van t Knoalsters aan de loop goan was en doarnoa mien eerste verhoalenbundel in t Knoalster Grunnegs was goan schrieven (Harry Töben).

t Waark in de Grunneger toal van Jan J. Boer 

Poëzie
LIESTERBES EN LAIWERIK I (Wildervank 1974)

LIESTERBES EN LAIWERIK II (Wildevank 1974) 

GOANDEWEG EN ONDERTIED (Wildervank 1974)

DIT EERLIEKS LAAND (Wildervank 1975)

AS DE LAIWERIK ZINGT (Wildervank 1978)

DE HOANETREE (Wildervank 1982)

LOPEN DEUR DE HAIDE (Wildervank 1984)

Proza
AS TER KNIPT (Wildervank 1975)

SPEULGOUD VAN ONS LAIMENEER (Wildervank 1977)

HAARM PAKKEDAARM (Wildervank 1980)

LIESTERS IN T FLEDDERBOS (Wildeervank 1980)

WAT MIE NAIT JEUKT DAT KRAAB IK NAIT (Groningen 1981)

DE VEENPLUUSVOGEL (Veendam 1981)

KROMME JURRIE EN AANDER VERHOALEN (Groningen 1981)

SFAALFIENUSTEN AAN DE GEUDE (Wildervank 1982)

BIE ONS OP T DÖRP (Veendam 1984)

KNELES KNIENEKOP EN DATTEG AANDER VERHOALEN (Wildervank 1985)

BOUKWAITEN JAANTJE (Wildervank 1988)

t OAVEND ROPT DE KOEKOEK WEER  (Wildervank 1988)

FUUT, FUUT, LAANGE BAINEN EN GAIN KUUT (Wildervank 1989)

FIEDEROEMPIE, FIEDERAMPIE (Wildervank 1990)

OP OLD IES VRUST T LICHT (Wildervank 1991)

DIJ T DUT MOUT T WAITEN (Veendam 1989)

Over t Knoalster Grunnegs van Geert en Willem Diemer
Twij schrievers dij wél zeden dat ze in t Knoalster Grunnegs schreven wazzen de baaide jonges  Geert (1922) en Willem (1924) Diemer dij op Muzzelknoal geboren binnen. Net as Jan J. Boer hebben zai zuk, in t loatere waark, ook nait hailemoal holden aan de grammatica zo as dat in 1984 deur Siemon Reker opschreven is. Mor doarom is t wel schier Knoalsters. Geert Diemer schreef toun al de aai-klank as n a-klank in t woord perbaren. Op t veurblad van zien bouk staait dat t in t Veenklonioals schreven is. As je zien bouk lezen is t meer Knoalsters as Veenklonioals dat e schrift. Willem Diemer kreeg van de gemainte Stadsknoal (toun gemainte Ontswedde) viefhonderd gulden subsidie omdat e Shakespeares "Koopman van Venetië" overzet haar in t Knoalster Grunnegs. Op t veurblad van dat bouk staait: Shakespeares 'THE MERCHANT OF VENICE' (ca. 1596) in t 'KNOALSTER GRUNNEGERS' overgezet door drs. Willem Diemer. t Is in vief keer veur de RONO (nou Radio Noord) as hoorspel uutzonden. Ook zien bouk DE BADDE IS OAF het Willem Diemer as hoorspel schreven. Willem Diemer het veul schreven in t Nederlands en ook over t Grunnegs en Grunneger schrievers en dichters. Soms in t Nederlands, soms in t Grunnegs.  

t Waark in t Knoalster Grunnegs van Geert Diemer

  Geert Diemer

TUSKEN TIENE EN ELVEN (Stadskanaal 1985)

t Waark in t Knoalster Grunnegs van Willem Diemer 

  Willem Diemer

DE BADDE IS OAF (Groningen 1979)

KENNEN IE JOEN AIGEN SCHRIEVERS? (Groningen 1980

VAN EN OVER ONS GRUNNEGER TONEELSCHRIEVERS EN AANDER KRITIEKEN (Groningen 1984)

SHAKESPEARES 'THE MERCHANT OF VENICE' IN 'KNOALSTER GRUNNEGERD' OVERGEZET (Groningen 1983)

VAN EN OVER ONS GRUNNEGER TONEELSCHRIEVERS EN AANDER KRITIEKEN (Groningen 1984) 

Over t (Knoalster) Grunnegs van Geert Teis Pzn
t Woord Knoalster heb k hier tussen hoakjes zet. Dit heb k ekspres doan. Geert Teis is as Gerhard W. Spitzen op 13 november 1864 op Stadsknoal geboren. Doar het e tot zien vieftiende woont. Hai is in t Grunnegs begund te schrieven dou e al laank nait meer op t Knoal woonde. Zien eerste waark verscheen in 1909 in De Veenbode, n kraande dij uitgeven wuir deur de Gebr. Koster op Muzzelknoal. Der was in dij tied oardeg wat rebulie over t waark van Geert Teis. Je kinnen der over lezen in prof dr. Siemon Reker zien bouk Geert Teis de poëet van Aolwieke (ISBN/EAN 9789077548608). G.H. Streurman het de biografie van Geert Teis schreven met as titel Geert Teis Pzn (G.W. Spitzen) zijn leven en zijn werk. In  1964 is t bouk Gedenkboek Geert Teis Pzn uutkomen vanwege zien honderste geboortedag. In dat bouk schrift G.H. Streurman: "Wij hebben ons aan Geert Teis'eigen spelling gehouden, omdat deze voor hem, vooral wat betreft de ao, een principiële kwestie was. De grote verdienste van Geert Teis is geweest, dat hij, vooral in zijn proza, het dialect van zijn geboortestreek heeft beheerst en vastgelegd als weinig anderen".
Geert Teis beschreef zo de Grunneger toal:

De Grönneger taol?
Ain vlintenslag op staol:
áin slag - ain vonke ... klaor!
dat is Grönnens, kört. Zaidaor!

t Waark in t Knoalster Grunnegs van Geert Teis Pzn

  Geert Teis Pzn (G.W. Spitzen)

naar een tekening van G.H. Streurman

Laid teksten

GRUNNENS LAID

KNOALSTER LORELEI

Poëzie en proza

MIEN BRÖDDELLABBE (Veendam 1909)

TIEPELWAARK (Veendam 1911)

MAGELS (Veendam 1913)

KNOALSTER PRIKKELBOUKIE (Veendam 1916)

TIEPELZINNEGE MAGGELS (Veendam 1919) 

'T AIMERTJE (Veendam 1922)

GREPEN UUT LEVEN EN OMGEVEN VAN HERGN ZUNNESCHIEN  (Veendam 1923)

KNITTERS VAN D'HEERD (Veendam 1927)

KWITSEBAAIEN (Veendam 1932) 

AOLWIEKE (Baarn 1934)

OPSLAG IN STOPPELLAAND (Groningen 1937)

WARRELSNEI (Groningen 1940)

AODERJAON GEERTS WILDERVANK  (Groningen 1941)

OP DRUMPEL (Groningen 1949)

VERTELSTERS VAN 'N LIEREMAN (Winschoten 1966)

KLOAS EN KRIZZE (Scheemda 1985)  

Teneelstukken

DIZZEPIE-DIZZEPU (Groningen 1917)

DE GROND (Veendam 1918) 

MEESTER BOVEN MEESTER (Veendam 1918)

OME LOEKS (Veendam 1925)

KEMEDIE VAN STAD (Veendam 1927)

'N FRIZZE (Baarn 1931)

ZÖCHT NOAR T PEERD EN ZIT TER OP (Groningen 1949)

NAUTA'S GLORIE (Groningen 1949)

OETOE (Groningen1949) 

Over t Knoalster Grunnegs van Simon van Wattum
Simon van Wattum (1930) is geboren op Stadsknoal. Hai schreef in t Knoalsters en in t Oldambtsters, woar zien vraauw vot kwam en woar e loater woonde

t Waark in t Knoalsters en Oldambtsters van Simon van Wattum

  Simon van Wattum

GRUNNEGER RIEMSELS (Winschoten 1949)

MIKMAK (Stadskanaal 1950)

SPIELEN EN SPOANEN (Winschoten 1950)

ZUNNEN 'EN SCHARE (Winschoten 1951)

TUSSEN WENST EN WERELD (Stadskanaal 1954)

DE VLUCHT (Stadskanaal 1956)

WACHTWOORDEN (Winschoten 1964)

KOEGELTJES BLAAUW (Winschoten 1968)

DE HELFT IS VERZONDEN {Nederlands} (Groningen 1974)

TWIJSTRIED (Buitenpost 1980)

STEVEN EN WEMELTJE (Groningen 1986)

KNEELS EN BIENE (Scheemda 2001)

AIGEN WOARHAID (overveen 2005)

BOERENZOAD DUT T AALTIED {twaalf schetsjes uut t teneelstuk WAARK} (Groningen 1974)

Over mien schrieverij
As kind (geboren in 1942) heb k op Muzzelknoal woond. Wie pruiten Grunnegs. Toun k vieftien joar was gung k noar zee. k Heb in Stad aan de Hogere Zeevaart School stedaard veur stuurman op de grode handelsvoart.  Op mien dattegste bin k aan de wale goan. 
Mit vraauw en kinder heb k eerst op Stadsknoal en doarnoa op Hoogezand woond. 
Deur waark bin k in Lemmer terechte kommen. k Heb vievendatteg joar in Vraisland woond. 
Op t heden woon k in Stad.

In 1985 heb k mie omscholen loaten tot journalist. Veur de lol speul k jazzmeziek op de schoeftrombone en heb k iemen. k Bin specialiseerd in koninginnenteelt. Over dat onderwaarp  heb k mien eerste bouk schreven. t Het as titel  Koninginnenteelt in Lemmer. t Bouk is uutverkocht.

In tied dat k in Vraisland woonde begunde mien Grunnegs te slieten. Ain-, twijmoal in t joar kwam k n poar uur in Grunnen en pruit k Grunnegs mit mien femilie. Woar t  Grunnegs verdween verscheen t Vrais.
Ede Staal was al sikkom vieftien joar dood, dou mien bruier Ton mie der op wees dat Ede haile mooie laidjes in t Grunnegs mokt haar. Noadat k ter wat van heurd haar, heb k alles wat ter van Ede Staal te kriegen was kocht. Ook zien dubbel-cd mit verhoaltjes dij e op zundagmörn veur radio Noord verteld haar. k Begon ook t tiedschrift Toal en Taiken te lezen.

Dou k weer tied kreeg om mit mien computer aan de loop te goan bedocht k dat nog hail wat verhoalen in de kop haar dij aigenlieks op pepier mozzen. k Huifde nait meer veur mien brood te schrieven en n dail van mien verhoalen speulden zuk òf in mien jeugdjoaren. Dat, ik nam t besloet om mien verhoalen in t Grunnegs te schrieven.
Dat vuil mie nait tou. Bie de Boukenkist in Scheemda haar k al n moal zöcht om Grunneger studiebouken. Dij wazzen der nait, behaalven t zakwoordenboukie van Siemon Reker en t woordenbouk van K. ter Laan. Dij heb k mie kocht.
Op n joarlijkse dag van Toal en Taiken, in t Geert Teiscentrum op Stadsknoal kwam k mit Jan J. Boer aan de proat. Ik vruig hom, woar of ik t Grunnegs schrieven leren kon. Hai zee mie dat as k in t Grunnegs wol schrieven, veul Grunneger bouken lezen mos en den mor gewoon begunnen te schrieven. Boukenkist en De Slegte kregen n dikke klant aan mie. 
k Kwam der achter dat gemainte Stadsknoal n schriefwedstried huil. Doar heb k aan mitdoan. k Docht, n pries zol k wel nait kriegen, mor as de jury mie de fouten uut mien verhoal hòl, den bin k wat op glee. Der zatten hail wat fouten in. Toch kreeg k de twijde pries.

In de winter van 2005 bin k noar Stad west en heb k doar de cursus Grunneger Toal veur Begunners deurlopen. Mien schrieverij in t Grunnegs wui beter en k dus mitdoun aan de priesvroag van stichting t Grunneger Bouk om n kerstverhoal te schrieven. k Kreeg de daarde pries.
Op de cursus kwam k Lou Meyer tegen. Hai woonde in Stad en haar, net as mie, zien jeugd op Muzzelknoal deurbrocht. Lou haar ook al wat verhoalen schreven.
Noa òfloop van de les gungen we noar t kefé. Wie pruiten over de cursus dij wie aan t volgen wazzen. We kwammen tot de conclusie dat we baaide groag schrieven wollen in de toal zo as ze dat in de Knoalstreek proaten.
Wie hebben dou bedocht dat we t Knoalster Schrievers Genootschop in t leven roupen mozzen.
In Stad heb k t manuscript van mien bouk in t Knoalster Grunnegs kloar mokt. 

Mien verhoalenbundel Van Onder De Pedde is in 2008 verschenen. In t Streek Historischcentrum in Stadsknoal heb k t eerste exemploar aan Jan J. Boer geven. Noatied hebben we der n zeupie op dronken.

n Poar moand loater belde Jaap Duit, de wetholder van de gemainte Stadsknoal mie. Hai vertelde, dat ze van schipper Harm Davids, zien binnenschip de Jatrie kregen haren. Ze wollen der n museumschip van mokken. Jaap Duit vruig mie of k n bouk schrieven wol over t leven van Harm Davids en zien schip. t Bouk HARM DAVIDS SCHIPPER VAN DE JATRIE is in 2010 verschenen.

k Haar in de kop om nog weer es n bouk in t Grunnegs te schrieven. t Mos n roman worden. Dou k goud en wel op glee was, schoot mie de titel in de kop en wos k dat t n misdoadroman worden zol.  t Is LIEK ACHTER DE BADDE worden. De eerste misdoadroman dij der in de Grunneger toal schreven is. t Is in april 2011 verschenen.  

In de tied dat k in Lemmer woonde bin k doar mit n jazzorkest begonnen. k Heb ter n jazzclub opricht en regelde jazzfestivals. Dat gung meroakels en k heb ter hail wat mit beleefd. k Vond t de muite weerd om der n bouk over te schrieven.  Jazz op 'e Lemmer is in april 2012 verschenen.  

In 2013 heb k aan de Rijksuniversiteit Groningen college lopen bie prof. dr. Siemon Reker. In 10 colleges van 2 uur heb ik t Grunnegs op akedemisch niveau onder de knèje kregen. Mien waarkstuk kreeg n haile goie beoordailen van de prof. Hai schreef: "Doe bist ter kloar mit. " In overleg mit Siemon reker heb ik n essay over t Grunnegs van de Knoalstreek schreven. t Verscheen begun 2014 onder de noam: ALLES OVER T KNOALSTER GRUNNEGS. 

In november 2014 is mien zesde bouk verschenen. t Is n verhoalenbundel/roman. k Heb eerst 16 verhoalen/hoofdstukken in t Grunnegs schreven en toun heb k dij vertoals in t Nederlands. Baide versies binnen in áin omslag onderbrocht. Aan d'aine kaande staait as titel Mie&Gittje en aan d'ander kaande Ik&Geertje.

Maai 2008

Foto's van de boukpresentoatsie in t Streek Historischcentum op Stadsknoal

                                    Welkomswoord in Streekhistorisch Centum Stadsknoal

In t biezunder n woord van welkom veur de schriever dr. Jan J. Boer en zien vraauw Tine.

           Tousproak; mien klaainkinder Fleur, Roos en Thijs binnen moesstil

                                   Jan J. Boer krigt t eerste exemploar

                                                       Tousproak Jan J. Boer

Jan J. Boer bekikt de ploatjes                                                                                                 

Mien dochter Inez het de ploatjes taikent en krigt t twijde exemploar   

   Drok mit t signeren                                                                           

                                Noatied wokken mit de femilie bie de chinees op Muzzelknoal

 Recentsies:

Gerard Stout in Dagblad van het Noorden.

"...Töben schets af en toe breedsprakig en met zijsporen een aardig tijdsbeeld van de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw, overgoten met drank en verholen seks...

...VAN ONDER DE PEDDE is een humoristische weergave van zijn Knoalster jeugd....

...De verhalen zijn voorzien van expresieve tekeningen van zijn dochter Inez Töben...."

Drs. Jan J. Groenbroek in Toal & Taiken, tiedschrift veur Grunneger kultuur.

"...De verhoalen binnen van de tied van zien jonge joaren op Muzzelknoal en wat e loater in zien leven mitmokt het.

...t Binnen dails eernsachtege verhoalen, dails verhoalen vol humor, stuk veur stuk lezensweerdege verhoalen.

...Töben schrift onderholdend en biezunder realistisch deurspekt mit subtiele humor.

...As geboren Muzzelknoalster het Harry Töben zien best doan om zien verhoalen in t Knoalster Grunnegs op te schrieven. Doar is niks mis mit, benoam woar t gaait om t gebruuk van t typisch Knoalster idioom.

...t Binnen stuk veur stuk schiere verhoalen. Harry Töben kin nuver schrieven en verdaint t om overal in ons pervinsie lezen te worden..." 

VAN ONDER DE PEDDE   is in de boukwinkel te koop veur 19 euro. t Kin ook per e-mail hatoben@online.nl kocht worden bie de schriever, der komt den 3 euro verzendkosten bie. 

Juni 2012

Wel VAN ONDER DE PEDDE nog hebben wil, mot ter rap bie wezen want t bouk is sikkom uutverkocht!

2010 - Foto's boekpresentatie "HARM DAVIDS SCHIPPER VAN DE JATRIE" in het Streek Historischcentrum te Stadskanaal  

Toespraak door de schrijver

 Toespraak wethouder Jaap Duit

Wethouder Jaap Duit toont het boek

     Het eerste exemplaar krijgt Grietje Noor-Davids, nicht van schipper Harm Davids

                                                                 Het signeren

  Het boek HARM DAVIDS SCHIPPER VAN DE JATRIE  kost 15,80 euro. Het is verkrijgbaar in de boekhandel en bij de schrijver. E-mail hatoben@online.nl

 Recencies

Binnenvaart Forum
Harry Töben heeft diverse gesprekken gehad met Harm Davids die ondanks zijn hoge leeftijd van 89 jaar en het feit dat hij zeven jaar geleden een hersenbloeding had gehad toch een zeer gedetaileerd beeld geeft van wat er allemaal gebeurd is.
Met behulp van vele afbeeldingen krijg je een goed beeld en kan je een voorstelling krijgen van de gebeurtenissen. Wat was de prijs van een schip, wat kreeg je voor een vrachtje van A naar B enz.
Dit boek is dus een echte aanrader!

De Kanaalstreek
Dit boek is geen biografie van Harm Davids. Dat was ook niet de bedoeling. Het is het verhaal van een schippersfamilie en haar schepen. Dat verhaal is gebruikt om de scheepvaartgeschiedenis in de Kanaalstreek van binnenuit te beschrijven. Doordat de scheepvaart en scheepsbouw afhankelijk was van de industrie en landbouw is het boek een schets geworden van een tijdperk met de Jatrie als monument.

Reinder Bleeker, schilder te Hoogezand, zag de mooie lijnen van de Jatrie en maakte dit schilderij. Het staat afgebeeld op een ansichtkaart.

        De Jatrie. Van dezelfde schilder. Het hangt in het Streek Historischcentrum Stadskanaal 

April 2011

Foto's boukpresentoatsie LIEK ACHTER DE BADDE in t Der Aa-theater in Stad

               Eerst n welkomswoord veur tachteg gasten

                 ...... en den mit mekoar t Grunnens laid 

 Alyt en Inez

 ..... en ook de Vraisen Romkje en Douwe zingen uut volle borst mit....

Mien kammeroad, de Vraise schriever,
Douwe Kootstra mit n fantastisch optreden

                    Jan J. Groenbroek krigt t eerste bouk 

   "Dit is d'eerste misdoadroman in t Grunnegs", zegt Jan

                       Bloumen veur Inez dij de ploatjes taikend het

 En den is der feest mit de All Stars Jazzband

 Diederik Idema piano, Harry van der Laan klarinet en saxofoon, Anton Jacké cornet, Ton Töben contrabas, René van Astenrode drums en de schriever op trombone

De schriever as tromboninst

  Bourbon Streetparade zingen mit Anton

Creole Love Call mit mien bruier                        

   Thijs en Isa heuren opa trombone speulen

 Recentsies

Dagblad van het Noorden

Gerard Stout schreef een hail stuk over LIEK ACHTER DE BADDE (hieronder n klain stukkie der van). Hai gaf t bouk drij sterren. Dat is in sifers sikkom n aachte!

                                                           Interview in het Dagblad van het Noorden

Wat hier in t Nederlands staait, staait ook in mien essay "Alles over t Knoalster Grunnegs", mor den in t Grunnegs.

Het Gronings

Een streektaal is vooral van waarde als drager van een bepaalde cultuur.  Het is daarom belangrijk om in stand te worden gehouden. Het Gronings is een streektaal die onderdeel is van het Nedersaksisch. De overige streektalen die tot de Nedersaksische streektalen worden gerekend zijn: het Drents, het Twents, het Stellingwerfs, het Veluws, het Sallands, het Achterhoeks, het IJssellands en het Urks. Over de oostgrens komen vele varianten van het Nedersaksisch voor waaronder: het Oostfries, Eemslands, Munsterlands en Westfaals. Het Gronings kent een aantal varianten, afhankelijk van waar men zich in de provincie bevindt; de stad Groningen, Gorecht, Westerkwartier, Hogeland, Fivelingo, Oldambt, Westerwolde, Veenkoloniën, Kanaalstreek. 

Het Knoalster Grunnegs als spreektaal
De Kanaalstreek is het jongste stukje Groningen. Het is ontstaan door de ontginning van het veen. Men kwam van heinde en verre om er als kanalengraver of veenarbeider te werken. Nadat het veen was verdwenen, begon men de grond te bewerken en kwamen er  boerderijen. Er kwamen handelaren en er vestigden zich ambachtslieden. Veel kwamen uit Duitsland. De verscheidenheid van de bevolking was groot en heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van een eigen spreektaal die afwijkt van het Veenkoloniaals. De taal die er gesproken wordt ontwikkelde zich vanuit het Veenkoloniaals, Westerwolds, Oldambts en Drents. Waar in andere delen van Groningen het Fries van invloed is geweest, daar is in de Kanaalstreek geen sprake van. Wel worden er veel woorden gebruikt die vanuit het Nederlands komen. Je kunt spreken van het naar het Gronings vertaalde Nederlands. In de Kanaalstreek worden ook veel Nederlandse woorden gebruikt. Aan het vertalen van buitenlandse woorden naar de eigen streektaal, is in de Kanaalstreek minder behoefte dan elders in Groningen. De gesproken taal in de Kanaalstreek heeft, vooral onder invloed van het Drents, veel klankverschillen met de overige streektalen in Groningen. De taal van de Kanaalstreek begint ongeveer in de omgeving van Bareveld en eindigt in Ter Apel. Het wordt gesproken in de Drentse Monden en in delen van het Oldambt en Westerwolde. 

Het Knoalster Grunneges als schrijftaal
Uitgangspunten van een schrijftaal zijn: leesbaarheid en leerbaarheid. Leesbaarheid wil zeggen dat een schrijftaal een spreektaal moet volgen. Leerbaarheid betekend dat een schrijftaal eenvoudig en consequent moet zijn.  Een schrijver kan zich het beste uitdrukken in de woorden zoals hij die spreekt. Woorden, die dezelfde betekenis hebben, kunnen in klanken erg verschillen. Prof. dr. Siemon Reker, hoogleraar Gronings aan de RUG schreef: "Iemand die de klankverschillen niet hoort, weet wellicht niet waar een ander zich druk om kan maken; voor een ander kan het bijkans een halszaak zijn om te spellen zoals hij spreekt en dus zó gelezen wil worden." Om een juiste schriftelijke weergave te krijgen van de gesproken taal is een eigen spelling van woorden nodig. Bij het Knoalsters wordt er echter terdege rekening gehouden met de algemene spelling- en grammaticaregels zoals deze vanaf 1984 door prof. dr. Siemon Reker zijn vastgesteld. Een ander belangrijke reden om in het Knoalsters te schrijven is, dat het lezen in de streektaal die je zelf spreekt altijd het gemakkelijkst is.

Spellingregels van het Knoalsters
Meer dan anders in de provincie Groningen, is er in de Kanaalstreek sprake van een monoftongering van de tweeklank. De tweeklank wordt als het ware verkort. Daar, waar dit zich in de spreektaal aandient, wordt het in de schrijftaal gevolgd.Enige voorbeelden:

Nederlands woord moeten; Gronings mouten; Knoalsters motten
                                 maken                     moaken                     mokken
                                 proberen                pebaaiern                  pebaren
                                 twee                        twij                             twèje
                                 nieuws                     nijs                              nès

Bij Nederlands woorden die op elijk eindigen mag in het Gronings de ij worden weggelaten. Woorden als: vriendelijk, onmiddelijk, worden in het Gronings vrundelk en votdoadelk. In het Knoalsters worden de woorden geschreven zoals ze worden uitgesproken namelijk: vrundlek, votdoadlek.

Bij toevoeging van te of de aan woorden in de regelmatige verleden tijd wordt in de Kanaalstreek gekozen voor de waar men elders in de provincie voor te kiest. Voorbeelden:  rookte=rookde, fietst=fietsde, bakte=bakde. Maar ook witte=widde.

Het lidwoord de wordt in de Kanaalstreek meer gebruikt als elders. Het wordt wel dicht bij het woord uitgesproken dat er op volgt. Soms hoor je alleen een lichte keelklank, maar je hoort het, en dan wordt het ook geschreven.

In de Kanaalstreek is het bijna vanzelfsprekend dat, als iemand niet go gauw een gaaf Gronings woord voorhanden heeft, er gewoon een Nederlands woord wordt gebruikt. Men gaat niet naar de winkel om een spaigelploatje te kopen; men koop een cd.

Door deze regels op papier te zetten, is het voor mensen die in het Knoalsters willen schrijven eenvoudiger geworden. Vaak kunnen ze spellen zoals ze spreken. Het mag echter geen fonetisch schrift worden. Dan voldoet het niet meer aan de regel dat een schrijftaal leerbaar moet zijn.

 Meer over t Knoalster Grunnegs is te lezen in mien essay: Alles over t Knoalster Grunnegs.

 t Is te koop in de boekwinkels in de Knoalstreek of bie mie via de mail: hatoben@online.nl.

t Kost 3,95 euro exl. verzendkosten.

n Kerel as Kas en Kas was n schiet in de boksem

Je kriegen d'olle vogels nait zo mor weer in t nèje nusthokkie

Je kinnen ze, net as Drìnten, nooit uut mekoar

n Vlinder mot je nait bie de vleugels pakken

Je kinnen wel sukkerai kovvie, mor gain fiene wien drinken uut staingoud

Nachtegoalen willen hier nait tieren

Hai kon laigen dat hom d'hoaren op de kop rookden

Hou zwaarder de grond hou duusterde de brille

Hou swoarder klaai, hou dikker d'ozzen

Hou lichter t laand hou lozer de lu

Mit neten meer last as mit loezen

Ie kinnen n loes nait meer òfnemen as zien leven

t Was ja n sprong van Onstwedde noar Peries

Hai kon gain bobbel op t wotter bloazen

Van achtern kieken je in de klombe

Achternoa koakeln hounder

Wel gain holten neuze het dij rokt ja wel wat

Van dij stinklucht kinnen je noeit meer kriegen as n neuze vol

Hai glom as n getinde hondekeudel in t duuster

As ons hond nait scheten haar, haar e n hoaze vongen

Zo as t komt wol k t hebben

Smörns vroug d'haile dag vroug

Ons Laimeneer gaf de tied, van hoast het e niks zegd

Ons Laimeneer plukt zien mooiste bloumpies altied t eerst

Wees op tied bie de maaid veurdat ter n ander mit gaait

n Jong kerel zunder schuld is n ol kerel zunder centen

Dij t verstand nait bruukt mot aarms en bainen bruken

Pazen en meten is tied versleten

As n pestoor nait vragt en n boer nait klagt vergaait de wereld

Hai kikt as n poebe noar vloatsdeuren

Sluusen op Stadsknoal (4) en Muzzelknoal (1)
(rekend vanòf Boareveld)

  1e Sluus of Springersverloat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

                                                                                                                      2e Sluus of Olthofsverloat

                3e Sluus of Buunersluus 

                                                                                                                      4e Sluus of Sapsverloat

                                                   5e Sluus of Stainenverloat                                        

Ie motten joen vraauw veur ogen hòlden, zee de schipper en dee heur in de liene

Wat wait n schoap van aaier eten

Aine onder de loeken spuilen

n Slomperd kin ook n beurt hebben

Loop noar de duvel ie, den kin je tegen joens gelieke proaten

Lagen mot je leren, schraiven komt vanzuls

Op old ies vrust t licht

Dij t dut mot t waiten

Wat help t as n kou n emmer vol melk geft en hai schopt t weer om

Rieke lu's zaikte en aarme lu's pankouk roeken wied

Hou stiller hou beter, haar t ol wief zegd, en ze zat mit heur achterste in de brannekkels

Menneg zak wordt toubonnen dij nait vol is

n Swoan het zien veren net zo goud neudeg as n muske

t Gaait n pestoor en n schoolmeester net as n hond, baaident verdainen ze de kost mit de mond

Blaauwe doeven, blaauwe jongen

Gounent kinnen heur waark as n oakster t huppen

As n boer n hìnne et, den is òf de boer òf d'hìnne zaik

Mooi weer en laange doagen, nou kin de boer zien volk weer ploagen

Dag is nooit zo nat, of de zunne schient altied wel wat

Beter n kwoaie loop as n kwoaie koop

n Lopende hond vaalt altied wat in de mond

Maandegoud, schaandegoud

Is t dat joe de luierd stekt, of is t dat joe de macht ontbrekt?

As de zunne schient in t westen, binnen de luien de besten

Gain mìns zo gek of hai het n goie trek

t Was zo stil, je konden de loezen housten heuren

Hai kikt zo swaart as n pachter

In n aandermans schuddel liekt t altied t vetste

Dij is stil en bestendeg, mor het knepen inwendeg

Old maal gaait boven aal

Wat men kopen mot is hoast nait te betoalen

Wat d'aine nait lust, et d'ander zuk zat in

Wie kinnen ons aigen körsten wel bieten

Zo drok as n koiesteert bie summerdag

Zunder waark gain hunneg

Uut n ander zien leer is t goud raimen snieden

t Mooiste wat je mit kleren aan doun kinnen is meziek mokken

                                       Autobusbedrief van Bergman op Troapel (foto kregen van Jan Warntjes) 

Spellen van Knoalster woorden

De woorden in dizze lieste stoan nait in de woordenbouken van K. ter Laan en Siemon Reker. As ze der wel in stoan hebben ze in t Knoalsters n andere betaikenis of schriefwieze.

A.

• aachte=acht
• aale= in aale jonges
• aantaiken=in ondertrouw gaan
• aan de riddel, aan de flotter, aan de kletter=op stap
• achter de poest=buitenadem
• aggewaren=lawaai maken, tekeer gaan, koude drukte
• ahoeren=treiteren, tegenpraten, tegenwerken
• aine=een
• ainspander, ainspanjer=eenzelvig persoon, vrijgezel, de helft van iets waarvan er twee behoren te zijn
• altied=altijd

B.

• bedaarm=bederven, overdreven verwennen
• bedeuen, bedeut=ontdooien, ontdooit
• benèd, benèjed=benieuwd
• bedörm=bedorm
• blèje=blei
• blindlabbe=nephorloge
• boele=b1. buil 2. veel (heel veel = haile boele)
• bokkeloantje=laan in het Ter Apeler bos
• botram, botrams=boterham, boterhammen
• brobbeltje blozen=bellen blazen
• boukwaitenmulder=iemand met een belangrijk beroep, in aanzien
• boukwaitenzummer=een zomer waar het pas laat mooi weer is (bloeiperiode van boekweit)
• bribbel=dunne modder
• brosteg=rechtop staand
• brunswieker=soort worst; wordt ook wel als scheldwoord gebruikt

C.

D.

• daar,daren=dier,dieren
• darentoene=dierentuin
• dèje=die (benadrukt zelfstandig gebruik)
• dikhazzens=dikkop, mispunt
• dobbe=verzamelplats aardappelen op het veld; dop (eierdop etc.)
• doedel=raar, mal persoon (dat is n dikke doedel)
• doefie=vrouwtjes duif, kleine duif
• doesk=dicht bos haar (doeske kop mit hoar)
• doppies=ijzeren vingerhoedjes mit punt (voor aardappelrooien); slaghoedjes (voor klapperpistool)
• draaichie=klein smal draaibruggetje (Banbergen draaichie)
• drèje=drie
• drekgeld=verontreinigingsrechten
• Droundermond=Drouwenermond
• dubbeltjeskare=wagen (bakfiets of iets dergelijk) met artikelen voor dezelfde (kleine) prijs
• duneggen=slapen zijkanten van het hoofd; slaapbeen (mien bain is aan t duneggen

E.

• edres=adres
• etaloasje=etalage
• elektries bonkie=plekje aan de elleboog
• euchie=ooitje,damesfiets

F.

• faals=vals,nijdig, boos
• fetern=zeer vlug lopen (hai feterde der over)
• fiene juvver=priegelwerk, een nauwkeurig werkje
• flistertje=dun sneetje (broed, koek e.d)
• flodde=onbepaalde hoeveelheid (n flodde vet)
• flöde=fluit
• flöten=fluiten

G.

• gain ooggroot=bijna niets
• gemoudlek=gemoedelijk
• gesodemieter, gesodeflikker=1. als alles tegnloopt; 2 onhandig werken
• getudel=fijn knutselwerk
• gloebe=guur, tocht, op een kier staan (van een deur waardoor het tocht)
• goosdert=slimmerik
• graver=koppelbaas in de vervening
• grènsel=een heel klein beetje

H.

• haalfoort=bepaalde hoeveelheid (haalfoort jannever)
• haibai=wildebras, potig iemand (vaak van een vrouwspersoon gezegd)
• hakhoorn=schoenlepel
• haksebiele=grote bijl
• hengen=scharnieren
• hoazebrood=overgebleven boterhammen die na het werk weer mee naar huis werden genomen
• heisterg=hees
• hor=hoor(tussenwoord)
• hoorn dreuge=erg droog
• hijbel=drukte,ruzie

I.

• intrezze=interesse
• in t ronne=in de rondte
• itjebaaien=aardbeien

J.

• joanen=dwingen, zeuren
• joelen=jubelen, juichen
• jokken=schertsen, grapjes maken

K.

• kaaigiebakken=spel met een steen op het ijs
• kèset=corset
• kefé=café
• kesumptsie=consumptie
• keudelsteuter=iemand die voor spek en bonen meedoet, kleine jongen
• kiet=gelijk (spel kiet of dubbel)
• kinderkoare=kruiwagen met huif, voorloper van de kinderwagen
• klaaiozze=lomperd
• klabantern=rumoer maken, stoeien van kinderen
• klapbuzze=proppenschieter
• klaren=kleren
• kledder=schilder
• kleddern=schildeeren
• klenne holden=lawaai in huis maken
• klidde-wilde meid
• klinjacht=troep, rommel in huis
• kluin=bier getapt uit het vat
• kneel=kaneel
• knarriekoorse=zich ziek aanstellen
• knèje, knèjen=knie, knieën
• knèkouzen=kniekousen
• kniepkadde=zaklantaarn met aandrijving
• koepel, koepeltje=portiek, portiekje
• koane=kaan uitgebakken reuzel; lachwekkend, dom iemand
• koanesmeer=gestijfd vet van uitgebakken reuzel
• koppeltjeboiten=kopjeduikelen
• krabersverlof=verlof aan schoolkinderen om te kunnen aardappelrooien
• krabertje=scheerapparaat (met veiligheidsmesje)
• kravve=karaf
• kruiveln=oneerlijk spelen
• kremenaren=klagen
• kriele(n)=kleine aardappel(en)
• krimbe=inspringde hoek van voorgevel van huis
• kroamwoarster=kraamverzorgster
• kwengeln=morsend heen en weer schenken
• kukhaalzen, kuukhalzen=kokhalzen

L.

• labbernoekas=zeer misvormd iets, rare snuiter
• laikmodder=baggermodder
• laiw, laiwe=leeuw (letter of laiwe; kop of munt gooien)
• leedbier=bier geschonken in een sterfhuis
• lichtknoppie, lichtknobbe=lichtschakelaar
• liepenköster=kind dat veel huilt
• loeterg=kwaad, korzelig
• loofhut=schuilplaats gemaakt van aardappelloof
• loop-hin-schieten=hoepel op
• loophok=kippenren
• loophek=kinderbox; hulpmiddel bij het lopen
• loopkare, loopkarrechie=rollator
• luuchies=luitjes (znw)

M.

• meschien=misschien
• maarg=merg
• makke sikke= mareschausse (schertsend)
• massé=zoete brokken bakkers grondstof
• massiesee=marechaussee
• meede=over de grond getrokken streepn (finishlijn)
• meetladde=grote lineaal
• menning=pad, karrespoor naast het boerenland
• mesjokke=niet goed wijs (uit het bargoens)
• meugen=ook: lusten van voedsel
• mitvrèjen=doen ouders als ze de huwelijkskandidaat laten merken dat het huwelijksaanzoek in goede aarde valt
• mikrefoon=microfoon
• motjen=onhandig werken; tegenstribbelen
• motten=moeten (ik mot, doe motst, hai mot, wie/zai motten)
• mokken=maken (ik mok, doe mokst, hai mokt, wie/zai mokken)
• mozzen=moesten (ik mos, doe most, hai mos, wie/zai mozzen)
• mulobigge=scheldnaam voor muloleerling

N.

• nachthok=hok waarin de kippen overnachten
• neefie=steekmug
• nè, nèje=nieuw, nieuwe
• nèjes=nieuws; (iets nieuws=wat nèjes)
• nèchies, nejèchies=nieuwtjes
• nèsberichten=nieuwsberichten
• nèsgiereg=nieuwsgierig
• noar t doun weg=naar omstandigheden

O.

• òflegger=iemand die de dode aflegt; afspilsing van een bijenvolk
• ollechies=oudjes, oude lui
• ombulen=van voornemen of werkmethoden veranderen
• omheer, t gaait ter omheer=herrie, aan toe gaan
• ong=oh (uitroep)
• onnasteg=erg, verschrikkelijk
• op boeten, hai is op boeten=buiten, hij is buiten
• op boekies=gehurkt
• oprebbeln=opruimen, netjes maken
• orzeg=korzelig
• osioan=oceaan

P.

• peigel=plat, dood
• peller=pallet om goederen op te stapelen
• perbaar, perbaren=probeer, proberen
• pet=knudde
• plenter=stuk ruw hout
• pluumpie=pluimpje, stukje visdeeg
• poea=opschepperij, verbeelding, koude drukte
• poedie=meisje, vrouw (positieve betekenis in tegenstelling tot elders in de provincie Groningen)
• polde=vot, slonzig kledingstuk
• potjen (oppotjen)=sparen
• prakkezaren=prakkiseren

R. 

• rasploert=erge ploert
• repertaren=reperteren
• rutern=in bed liggen woelen

S.

• saarstieds=in de herfst, tijdens de herfst
• schenke=ham
• schiet-in-de-boksem=bangerik, ook wel koosnaam vor een klein kind
• schildertje=schilmesje
• schimmelge proat=dwaze praat
• schoaltje dansen (lopen)=over ijsschotsen lopen
• schollekop=plaaggeest
• schurrel=schotel
• schurreldouk=vaatdoekje
• schurrelwotter=afwaswater, vies water
• sikketoares=secretaris
• simelaren=overdenken
• snere; sneer=snere, schampere opmerking;sneer geven= schampere opmerking maken;
• snittjen=spugen
• slèje=zeelt
• sleupie=tuitvormig lapje (vingerverband)
• snötdouk=zakdoek (plat)
• snidde=gulp
• spöde=spuit
• spöten=spuiten
• spèje=spuig
• stabbe=rattenval
• stainmodde=pissebed
• stedaar, stedaren=studeer, studeren (het Nederlands woord wordt tegenwoordig vaak gebruikt)
• stedent=student (het Nederlands woord wordt tegenwoordig vaak gebruikt)
• stobbe=electriciteits zekering
• stödde, stöt goaren=knot garen
• stokgelukkeg= erg gelukkig
• streekie deur= spel door kinderen gespeeld
• struupgedientjes=gordijntjes met lussen aan draad of roede

T.

• taimpie=melodietje
• tamtaren=iemand toetakelen
• tanne=1.tand;2.tante
• tapn'tien=terpentijn
• tidde=tiet
• tjeu, tjeu hor=adieue (afscheidsgroet)
• tjoedeln=druk en slecht spelen op een muziekinstrument
• toesterstrampel=wanstalligge, raar gevormde boomstronk
• trovvelzoage=zaag mit verdikte rug
• tuugknippers=wasknijpers
• tudeslachter=poulier
• twèje=twee

U.

• uutvroren=werkloos door de vorst

V.

• vaarkant, vaarkaande=vierkant
• vaarkanteg=vierkantig
• veurhanden=aanwezig, in vooraad, voorhanden
• vedder=verder
• veraltereerd=van de wijs door de schrik
• verbilderd=ontsteld
• verkugeln=ogen verpesten door precies werkje
• veroarden=degenereren, ontaarden
• vlèje=vlies
• vottje=vader (koosnaam)
• vrattenbieter=libelle
• vrèjesvouten=(op)vrijersvoeten
• vrundelek=vriendelijk

W.

• ware (in de)=verstrooid, in de war
• wavvel=mond (plat)
• wavveln=druk, zinloos praten
• woordelek=woordelijk
• woordkaag=zwijgzaam
• wörms kriegen=bang of bezorgd maken
• wuiren=werden (ik wui(r), doe wuirst, hai wuir, wie/zai wuiren). Let op! Ik wuir voor o,a,e,i,u; wui voor g,k,l,m enz.

Z.

• zaikenvoader, zaikendokter=arts
• zammelgoud=gezamelijke afval van woningen
• zinkens=pijnscheuten
• zoere neers=pruilerig iemand, wordt gezegd van een vrouw die ongesteld is (plat)
• zo nèjes=zo pas
• zorrebult=sul, slappeling
• zudelvolk=venters
• (n) zude=zoetsappig prater
• zuurtjewotter=frisdrank
• zwieps=zeer buigzaam
• zwore=spekzwoerd

Eerst tot zo wied. Hebben je ook nog echte Knoalster woorden en willen je dij op dizze lieste hebben mail den noar Harry Töben hatoben@online.nl

                                                                         De wottertoren op Stadsknoal 

16 April 2012

Boekpresentatie Jazz op 'e Lemmer

Het eerste exemplaar  van Jazz op 'e Lemmer werd overhandigd aan Jelle van Zurk. Dit gebeurde in bar-dancing Dockside in Lemmer. De jazzclub Zuid-Friesland, is in 1980 begonnen met het organiseren van concerten in dit gebouw dat toen de naam bar Napoleon had en waarvan Jelle van Zurk eigenaar was.

De plaatselijke krant Zuid-Friesland plaatste bovenstaande foto en onderstaande artikel op de voorpagina.

De rest van het artikel stond op pagina 3 van de Zuid-Friesland . 

 Jazz op 'e Lemmer kost 16 euro. Het is te koop bij de Primera winkel in Lemmer of bij de schrijver. E-mail hatoben@online.nl                                                                        

Het zou leuk zijn als u een berichtje achter liet